Hızlı Moda Alışkanlığından Kurtulmanın ve Gezegeni Kurtarmanın 7 Yolu

2018 yılı itibariyle kıyafetlerimizin "aşınma başına maliyeti" (Cost Per Value) hesaplama kavramı ile tanıştık. Hatta bir İngiltere de yayın yapan bir dergi, gardırobunuza pahalı bir ürün eklemeden önce bu maliyeti hesaplamanıza yardımcı olacak bir algoritmayı tanıttı. Ancak satın aldığımız her yeni giysinin gerçek maliyeti, fiyat etiketinin ötesine geçiyor. Bu giysiler üretilirken kullanılan enerji, su, toprak ve kimyasallar nedeniyle, giydiğimiz her tişörtün gizli bir çevresel maliyeti var. Voiterra olarak çevresel negatif etkiyi azaltmak için sertifikalı sürdürülebilir materyallerden üretilmiş̧, yüksek kaliteli ve uzun ömürlü kıyafetler sunuyoruz.

Hızlı Moda

Hızlı moda kısaca daha düşük fiyatlarla daha fazla giysi koleksiyonu üretmek olarak tanımlanabilir. Ancak "hızlı moda" eleştirmenleri, aşırı tüketimi ve israfı teşvik ettiğini ve çevre üzerinde çok ciddi bir etkisi olduğunu söylüyor.

2017 yılında, İngiltere moda endüstrisinin tamamı 32 milyar £ (42 milyar $) değerindeydi. Birleşik Krallık'ta her yıl 300.000 metrik ton tekstil ürünü çöpe atılıyor ve çöp yakma tesislerinde yakılıyor. Bütün bunların yanı sıra, yeni kıyafetler yapmak için geri dönüştürülen malzeme miktarı %1'den az. House of Commons Environmental Audit Committee’nin yayımladığı rapora göre: “Tekstil üretimi, iklim değişikliğine uluslararası havacılık ve deniz taşımacılığının toplamından daha fazla etki ediyor. Tekstil endüstrisi su tüketmekle kalmıyor aynı zamanda kimyasal kirlilik ve plastik kirliliğine neden oluyor. Derin denizde, balıklarda ve kabuklu deniz hayvanlarının vücutlarında artık sentetik lifler bulunuyor."

Küresel olarak, giysi tüketiminin 2030 yılına kadar %63 artacağı tahmin ediliyor. Aynı zamanda, giyim ve ayakkabıların yıllık perakende değerinin 2030 yılına kadar 2,3 trilyon dolara ulaşacağı ve artan talebin çoğunun gelişmekte olan ülkelerden geleceği tahmin ediliyor. Ellen Macarthur Vakfı giysilerin “yetersiz kullanımı ve geri dönüşüm eksikliği” nedeniyle her yıl 500 milyar dolarlık bir kayıp olduğunu belirtirken, tekstil üretiminden kaynaklanan toplam sera gazı emisyonlarının yıllık 1,2 milyar metrik tonu bulduğunu ortaya koyuyor. Hızlı moda, dünyanın su kaynaklarını da hızla tüketiyor. Elyaf yetiştirmekten ve üretmekten, boyama, terbiye ve yıkamaya kadar çeşitli süreçlerde her yıl tahmini 79 milyar metreküp temiz su tüketiliyor. Orta Asya'daki yoğun pamuk tarımı, bir zamanlar dünyanın en büyük dört gölünden biri olan, ancak şimdi Aralkum Çölü olarak bilinen Aral Denizi'nin kurumasından kısmen sorumludur. Raporun dediği gibi: "Farkında olmadan Orta Asya'nın tatlı su kaynağını yıpratıyoruz ve hassas ekosistemleri yok ediyoruz."

Birleşmiş Millet Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri'nde 2050 yılına kadar mevcut yaşam tarzımızı sürdürmek için kullandığımız doğal kaynakların yeterli olabilmesi için neredeyse üç gezegenin eşdeğerinde doğal kaynağa ihtiyacımız olabileceğini belirtiyor. Ucuz ve trend kıyafetlere olan arzumuz, modanın çevresel etkisinin yüksek olduğu ve bunun dünyamızın doğal kaynaklarına mal olduğu anlamına geliyor. 

“Fixing Fashion” raporu, Birleşik Krallık Hükümeti'nin perakendecileri israftan sorumlu tutarak ve paylaşım ekonomisini nasıl destekleyeceğini araştırarak atıl moda çağını bitirmesi gerektiği sonucuna varıyor. Ancak, bireylerin hızlı moda ürünlerini satın alarak neden oldukları karbon ayak izlerini azaltmak için yapabilecekleri alternatifleri de ortayaya koyuyor. Bireysel olarak neden olduğunuz karbon ayak izinizi azaltmanıza yardımcı olacak 7 öneriyi sizler için derledik;

1. Daha az kıyafet satın alın ve elinizdekileri daha çok giyin

Yeni kıyafetler satın almak yerine sahip olduklarımızı onarmak ve giymeye devam etmek bireysel olarak atabileceğimiz adımların başında gelmektedir. Fixing Fashion raporunun dediği gibi: "En sürdürülebilir giysi, halihazırda sahip olduğumuz giysidir.” WRAP’ın Giysilerimize Değer Verme Raporuna göre; Birleşik Krallık’taki tüketicilerin giysilerinin %50'sinin aktif ömrünü 9 ay uzatmak, metrik ton giysi başına %8 karbon, %10 su ve %4 atık tasarrufu sağlayacaktır.

2. Kıyafetlerinizin etiketlerini okuyun

Kıyafet etiketlerini okuyarak satın almayı planladığınız ürünlerin size ve çevreye zararlı olup olmadığını anlayabilirsiniz. Polyester gibi petrol bazlı sentetik lifler, pamuğa göre daha az su ve toprak gerektirir, ancak kilogram başına daha fazla sera gazı yayarlar. Ancak mısır ve şeker kamışı gibi yenilenebilir mahsullerden yapılan biyo bazlı sentetik polimerler, "kısmen karbon yutakları oluşturan mahsuller nedeniyle %60'a kadar daha az karbon emisyonuna" sebep olmaktadır. Etiketler, giysilerin geri dönüştürülmüş polyester (rPET) kullanılarak yapılıp yapılmadığını göstermektedir.

3. Nereden satın alacağınızı seçin

Bazı markalar diğerlerinden daha sürdürülebilirdir, bu nedenle kıyafetlerinizi nereden satın alacağınızı seçin. Birleşik Krallık'ta bazı sürdürülebilir ve klasik markalar ömür boyu onarım hizmetleri sunmaktadır.

4. Daha az alışveriş yapın ve ikinci el giysilerinizi hayır kurumlarına bağışlayın

2017 yılında, Birleşik Krallık’ın 11.000 hayır kurumu, atık sahalarından 330.000 metrik ton tekstili kurtardı ve ikinci el kıyafetleri yeniden kullanarak ve geri dönüştürerek karbon emisyonlarını yılda milyonlarca ton azaltmaya yardımcı oldu.

5. Organik pamuk seçin

Toprak Derneği, Çevre Denetim Komitesi'ne organik pamuk üretiminin artırılmasının, kimyasal gübre, böcek ilacı ve su kullanımını azaltacağı için moda endüstrisinin çevresel etkisini en aza indirebileceğini söyledi. Yeni bir kıyafet satın alacağınız zaman organik pamuklu üretim yapan markaları tercih edebilirsiniz. Yeri gelmişken soralım, voiterra’nın %100 organik pamuklu t-shirtlerini görmüş müydünüz?

6. İkinci el kıyafet satın almak ve kıyafet kiralamak

Ülkemizde hem ikinci el kıyafet alıp satmak hem de belirli bir süre için kıyafet kiralama opsiyonları sunan çeşitli platformlar bulunmaktadır. Bu platformlar sayesinde artık giymek istemediğiniz bir kıyafetinizi satabilir, aynı şekilde başka bir kullanıcıdan bir kıyafet satın alabilirsiniz. Kıyafet kiralama platformları sayesinde özel günlerde sınırlı sayıda ve kısa bir süreliğine giymeniz gereken kıyafetleri satın almak yerine kiralayıp işiniz bittiği zaman geri teslim edebilirsiniz.

7. Kıyafetlerinizi nasıl yıkadığınıza dikkat edin

Ev tipi bir çamaşır makinesi bir yıkamada 700.000 kadar ipliği çevreye salma potansiyeline sahiptir. Kıyafetlerimizi bir kez giydikten sonra değil gerçekten kirlendikten sonra yıkayarak çevreye duyarlı davranabilirsiniz. Ayrıca, kıyafetlerinizi daha düşük sıcaklarda yıkamanız tavsiye edilir. Bu sayede daha az enerji harcamış olursunuz.