Moda iklim değişikliğini durdurabilir mi?

Moda iklim değişikliğini durdurabilir mi?

Moda, kirli bir kelime mi? Pulse of The Fashion Industry raporuna göre, petrol endüstrisi gibi kötü bir üne sahip olmasa da, gezegenin ısınmasında önemli bir rol oynuyor. Moda endüstrisi sadece 2015 yılında 1,7 milyar ton karbondioksit salımına neden olmuştur.

Moda endüstrisi, 2018 yılında yayımlanan araştırmaya göre insan kaynaklı karbondioksit salımlarının neredeyse %8’ini üretmiştir. Bu sayı havacılık ve denizcilik sektörünün toplamından fazladır.

2015’te tarihi Paris Antlaşması imzalanarak dünyadaki hemen hemen her ülke iklim değişikliğini engellemek için çalışmalar yapma taahhüdünde bulundu. İmzalandıktan 3 yıl sonra Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) raporu bu hedefe ulaşmanın olası yollarını sundu. Hedefler çok netti. Küresel sıcaklık artışını 1,5 santigrat derece ile sınırlamak için sera gazı salımlarının 2030 yılına kadar %45’e ve 2050’ye kadar 0’a (evet, SIFIR) düşmesi gerekmektedir.

Moda endüstrisinin karbon salımları

Sıfır sera gazı salımına ulaşmak için insan faaliyetlerinde geniş kapsamlı değişiklikler gerekmektedir. Bu moda açısından hem kıyafetleri üretme şeklimizi hem de onları nasıl kullandığımızı kapsamaktadır.

Bir kıyafetin ömrü boyunca doğaya verdiği zararın 3’te 2’sini hammadde aşamasında verdiği tahmin edilmektedir. Günümüzde, kumaş üretiminin %65’i sentetikler kullanılarak (genellikle polyester) üretilmektedir. Polyesterin (plastik), hammaddesi petroldür. Petrolü işlemek için çok fazla enerjiye ihtiyaç vardır. 2014 yılında 46,1 milyon ton polyester üretildi ve bu üretimden 655 milyon ton karbondioksit atmosfere salındı. Moda endüstrisinin bu rakamı, dünyadaki tüm salımlarının yaklaşık %40’ına denk gelmektedir.

Moda, hızlı moda ve çevre

Sadece hammadde aşamasında değil bir kıyafetin üretiminde, taşınmasında, paketlenmesinde ve satışında kullanılan enerjinin hepsi karbon ayak izine katkıda bulunur. Ancak iklime olan etkisi burada bitmiyor. Bir kıyafetin kullanım ömrü boyunca ve doğada yok oluncaya kadar karbon ayak izine etki etmeye eder.

Günümüzde kıyafetlerin %1’inden daha azı yeni kıyafetlere dönüştürülüyor. Kumaşların da sadece %20’si geri dönüştürülüyor. Geriye kalanlar ise çöp sahasında yakılıyor. Sorunlar, son yılların hızlı moda trendi ile daha da arttı. Her zamankinden daha fazla kıyafet alıyoruz, daha az giyiyoruz, daha az tamir ediyoruz ve daha çabuk çöpe atıyoruz.

Moda endüstrisinin kirliliğini azaltmak şart mı?

Öyleyse moda endüstrisinin zararlı uygulamalarını tersine çevirmek için ne yapılabilir ve bu konuda kim liderlik ediyor?

Aralık 2018’de bir grup önde gelen moda markası ve sivil toplum kuruluşları, Birleşmiş Milletler himayesinde Moda Endüstrisi İklim Eylemi Tüzüğü’nü başlattı. Tüzük, Paris Anlaşması’nda kararlaştırılan hedeflere ulaşmanın önemini kabul ediyor. 2030’a kadar sera gazı salımlarında %30 azalma, salımların kamuya açık bildirilmesi ve ortak bir mesajlaşma stratejisi geliştirme dahil olmak üzere iklim değişikliği konusunda birtakım taahhütler ortaya konuyor.

Moda markalarının olumsuz etkilerini azaltmasının 3 yolu;

1 - Tercihleri Değiştirmek

Bir kıyafetin en fazla iklim etkisi hammadde aşamasında gerçekleşmektedir ve doğal olarak bu etkiyi azaltma çabaları çoğunlukla bu aşamaya odaklanmalıdır. Geri dönüştürülmüş kumaşları kullanmak bu konuda yardımcı olabilir. Plastik şişe gibi plastikler kullanılarak üretilen geri dönüşümlü polyesterler tercih edilerek karbon yak izi %40 azaltılabilir.

Geri dönüşümün dışında, geleneksel pamuktan organik pamuğa geçişte iklim etkisini azaltabilir. Kullanılan gübrelerdeki azot atığı ortadan kaldırıldığı için zararlı salımlar %46 oranında azaltılabilir. Fakat pamuk üretiminin sadece %1’inden de azı organiktir. Sertifikalı organik kıyafet tercih etmek modanın iklim etkisini şüphesiz ki azaltacaktır. Voiterra t-shirtlerin tamamının %100 organik pamuk kullanılarak üretildiğini hatırlatmak isteriz.

2 - Azaltmak

Nakliye ve lojistik aşamalarında verimlilik arayışında olmak, şirketlerin çevresel etkilerini düşürmelerine yardımcı olur. Nakliye işlemlerinde de çok fazla karbon salımı gerçekleşmektedir. Bu yüzden çevreye daha duyarlı şirketler tercih edilmelidir. Voiterra, Türkiye’de bir ilki yaparak Karbon Nötr projesiyle yola çıkmıştır. Tüketiciye aldığı ürünün doğaya salınan karbon miktarını elimine etme garantisini vermektedir.

3 - Tekrar Düşünmek

Nihayetinde moda endüstrisinin iklim üzerindeki olumsuzluklarını azaltmak için moda kültürünün değişmesi gerekiyor. Hızlı moda temelde çevre için sürdürülebilir değildir. İhtiyacımız olan kadar almadığımız ve uzun ömürlü kıyafetler tercih etmediğimiz sürece sera gazı salımlarındaki düşüşü elde edemeyiz. Kıyafetleri tek kullanımlık olarak düşünmeyi bırakıp sürdürebilir moda ilkelerini benimsemeliyiz.

Sürdürülebilir, doğa dostu ilkelere sahip markaları tercih etmeliyiz. Tercihlerimiz sayesinde moda sektörüne yol verebiliriz. Dünyayı daha güzel bir hale getirmek sizin elinizde!